Inflacja w Polsce wyniesie 7,03% w 2020? Wszystko o inflacji

Co to jest inflacja? Inflacja w Polsce 2019? Jaka jest rzeczywista inflacja?

Najniższa krajowa ciągle rośnie, mamy coraz więcej pieniędzy, ale możemy kupić tyle samo, a nawet mniej. To właśnie wina inflacji, czyli ukrytego podatku.

„Inflacja jest tą formą podatku, którą można nałożyć bez ustawy”.

Milton Friedman

Co to jest inflacja?

Inflacja to spadek wartości pieniądza w czasie, czyli spadek siły nabywczej pieniądza. Jeżeli inflacja wynosi 2% w skali roku, to 100 zł, które teraz jest warte 100 zł, za rok będzie mieć realną wartość 98 zł, chociaż dalej będzie to banknot o nominale 100 zł. Podsumowując, za tą samą ilość pieniędzy kupimy mniej dóbr w następnym roku.
Przeciwieństwem inflacji jest deflacja, czyli wzrost sił nabywczej pieniądza.

Przyczyny inflacji:

• Zwiększona emisja pieniądza:
  Nadmierna ilość drukowanego pieniądza przez bank centralny oraz kreacja pieniądza przez banki komercyjne.
• Ograniczenia podaży:
  Występuje w przypadku katastrofy albo braku np. w przypadku suszy cena żywności wzrasta, przez co kupimy mniej za tą samą ilość gotówki. Drugim przykładem może być wzrost ceny ropy, która wykorzystywana jest do transportu, a produkty muszą trafić z fabryki do klienta.
• Niezrównoważony budżet państwa:
  Państwo ma większe wydatki niż wpływy.

Rodzaje inflacji

• Pełzająca: nie więcej niż 5% w skali roku;
• Krocząca (umiarkowana): 5-10% w skali roku;
• Galopująca: powyżej 20% w skali roku;
• Hiperinflacja: powyżej 150% w skali roku, dobrym przykładem jest sytuacja w Wenezueli, gdzie inflacja wynosi 32,9 mln proc. w skali roku!

Skutki inflacji

Negatywne skutki inflacji:

• Osoby, które oszczędzają pieniądze i ich nie inwestują, są stratne, ponieważ ich oszczędności są warte z roku na rok coraz mniej;
• Spadająca jakość życia osób najuboższych, ponieważ nominalnie zdobywają tyle samo pieniędzy, ale ich wartość jest niższa;
• Brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej. Przez wzrost cen np. restauracje muszą drukować nowe menu, których produkcja też kosztuje. Takie wydatki są nazywane kosztami zdartymi.

Pozytywne skutki inflacji:

• Zwrot długu po niżesz wartości pieniądza;
• Pozytywne skutki inflacji odczuwa głównie państwo, ponieważ spadek pieniądza zmusza do większych wydatków, a większe wydatki to szybszy rozwój gospodarki.

Jak sprawdzana jest inflacja w Polsce

Sprawdzaniem inflacji w Polsce zajmuje się GUS, czyli Główny Urząd Statystyczny. Inflacja jest dzielona na inflację bazową oraz wskaźnik inflacji CPI (Consumer Price Index).

Inflacja CPI

Badanie inflacji CPI zaczyna się od losowania gospodarstw domowych. Badanie jest dobrowolne, więc często ankieterzy nie są wpuszczani do domów. Głównie przez osoby zamożne, które tłumaczące się brakiem czasu oraz osoby starsze ze względu na brak zaufania. Udział w badaniu bierze około 40 tys. gospodarstw domowych. Badani dostają dzienniczki, w których notują dokładnie wszystkie swoje codzienne wydatki przez miesiąc.

Warto jest zapisywać swoje wydatki, nawet jeżeli nie bierzemy udziału w żadnym badaniu, ponieważ to pomaga w oszczędzaniu pieniędzy.

Na podstawie dzienniczków tworzone są koszyki wydatków dla sześciu typów gospodarstw:

• Pracowniczych;
• Rolników;
• Pracujących na własny rachunek;
• Emerytów i rencistów.

Wydatki wszystkich grup dzielone są na kategorie: żywność, napoje, używki, rekreację, rozrywkę, restauracje oraz hotele. Na podstawie tych kategorii wyliczane są wydatki dla przeciętnego gospodarstwa domowego.

Badanie Budżetu Gospodarstw Domowych (BBGD) pozwala określić, ile rodacy wydają oraz jakie produkty mają największą wagę w koszyku konsumenta.

Wagi
Określają istotność danego produktu dla konsumenta. Jedne produkty jak chleb kupujemy częściej, a inne takie jak np. baterie kupujemy rzadziej.

GUS nie opiera się tylko na zapisach w dzienniczkach badanych gospodarstw, ale również je weryfikuje. Sprawdzane są ceny produktów i usług z 35.000 punktów w 208 rejonach Polski.

Inflacja bazowa

Inflacja bazowa jest długoterminową prognozą inflacji, natomiast nie sprawdza się w krótkoterminowych prognozach. Nie uwzględnia ona szoków podażowych, czyli przyczyn, które mają chwilowy wpływ na inflację.
NBP (Narodowy Bank Polski) wylicza inflację bazową, czerpiąc dane z badań GUS-u nad inflacją CPI.
Inflacja bazowa dzieli się na cztery kategorie:

• Inflacja bazowa po wyłączeniu cen administracyjnych:
  Ceny, które są ustalane przez państwo, a nie prywatne instytucje np. kanalizacja, woda, prąd.
• Inflacja bazowa po wyłączeniu cen najbardziej zmiennych:
  Nieuwzględniane są ceny, które mają dużą zmienność ze względu na szoki gospodarcze albo sezonowość np. owoce, warzywa, mięso, paliwa, gaz, opłaty, dostęp do internetu, usługi prawne.
• Inflacja bazowa po wyłączeniu cen żywności i energii:
  Nieuwzględniane są ceny wrażliwe np. na chwilowe słabsze plony albo wzrost cen producentów ropy naftowej;
• 15% średnia obcięta:
  Nie są liczone grupy produktów, których ceny wzrosły lub spały o 15% zarówno do poprzedniego miesiąca, jak i analogicznego miesiąca ubiegłego roku.

Koszyk konsumenta stale się zmienia

Produkty badane przez GUS ciągle są zmieniane ze względu na postęp technologiczny. Jedne produkty znikają, a inne się pojawiają np. telewizory czarno białe, zostały zastąpione kolorowymi, a fiat 126P został zastąpiony przez Toyotę Yaris. Jest to główny problem w obliczaniu inflacji, ponieważ płacimy więcej za produkty, ale również te produkty są lepsze. W celu związania tego problemu główny urząd statystyczny dobiera produkty zastępcze, czyli telewizor czarno biały zastępuje telewizorem kolorowym itp.
GUS nie jest w stanie kontrolować wszystkich produktów, dlatego bada tylko/aż 1400 produktów dostępnych na polskim rynku.
Jakie dokładnie produkty są badane przez GUS, jest tajemnicą, w związku z tym wiele ludzi posądza państwowy urząd o sztuczne zaniżanie inflacji.

Jaka jest rzeczywista inflacja w Polsce?

Aktualnie inflacja według GUS wynosi 2,6%, ale czy tak jest w rzeczywistości?
Wszyscy widzimy wzrost cen towarów i usług, dlatego wiemy, że wzrosły zdecydowanie więcej niż 2,6% do roku poprzedniego. W związku z tym państwowy urząd nas oszukuje?
Przede wszystkim problem polega w obliczaniu inflacji ze statystyki oraz wyborze produktów przez GUS, które są utajnione. Zazwyczaj utajnienie informacji ma na celu ukrycie niedociągnięć lub przekłamań tak jak w przypadkach piramid finansowych, a jak jest w przypadku Głównego Urzędu Statystycznego?

Jak powinna być liczona rzeczywista inflacja?

Ekonomiści wciąż spierają się, jak powinna być liczona inflacja, aby była zgodna ze stanem faktycznym.
Jest wiele teorii mniej oraz bardziej słusznych, natomiast skupimy się na tej, najbardziej rzetelnej.

Siła gospodarki, a ilość pieniądza na rynku

Aby sprawdzić realną inflację, trzeba porównać dwa wskaźniki:

• Agregat M3, który informuje nas o ilości pieniądza w gospodarce;
• PKB (Produkt Krajowy Brutto), który informuje o rozwoju gospodarczym kraju.

Jest kilka miar pieniądza w obiegu wyrażanych literą M:
M0 to pieniądze wyemitowane przez NBP
M1 to M0+ pieniądze, które posiadają ludzie w formie fizycznej, jak i na koncie w banku;
M2 to M1+ konta oszczędnościowe, lokaty w banku, krótkoterminowe akcje;
M3 to M1+M2+ Pożyczki, kredyty, inwestycje w fundusze
Im wyższa liczba przy M, tym mniejsza płynność gotówki.

Na rynek musi być zachowana proporcja pomiędzy coraz większą ilością pieniądza na rynku, a rozwojem kraju.

Przybywa pieniądza, a gospodarka się nie rozwija: Inflacja;
Gospodarka rozwija się szybciej niż emisja pieniądza: Deflacja.

Na wykresie jest podany przypływ pieniądza M3 oraz PKB Polski od 2007 do 2019 roku w mln USD.

W komentarzu Artur zwrócił mi uwagę na to, że nie podałem dwóch istotnych informacji:
1. Podane wartości M3 są ze stycznia każdego roku;
2. Wartości PLN zostały przeliczone na USD po kursie 3,83 PLN/USD, czyli z dnia pisania artykułu.

Porównując rok 2018 do roku 2019:
PKB z 552,58 mln USD wzrosło do 581,29 mln USD, czyli wzrosło o 5,19%;
M3 z 341,93 mln USD wzrosło do 383,05 mln USD, czyli wzrosło o 12,02%;

Różnica między wzrostem PKB a ilością pieniądza M3 na rynku to 6,83%, czyli realna inflacja w Polsce z roku 2018 na rok 2019 to około 6,83%.

Niemożliwe jest znalezienie tak dobrze oprocentowanej lokaty lub konta oszczędnościowego, aby nie tracić na wartości pieniądza.

Jaka będzie inflacja w 2020 roku?

Według prognoz Citi banku PKB Polski w 2020 roku wzrośnie o 3,7%. Załóżmy optymistycznie, że przypływ gotówki M3 będzie taki sam jak w 2018-2019, czyli 12,02%.

Porównując rok 2019 do prognoz na rok 2020:
PKB z 581,29 mln USD może wzrośnie do 602,80 mln USD, czyli wzrost o 3,7%;
M3 z 383,05 mln USD może wzrosnąć do 424,17 mln USD, czyli wzrost o 10,73%;

Wtedy różnica między wzrostem PKB a ilością pieniądza na rynku M3 wyniesie aż 7,03% w 2020 roku.