Równowaga rynkowa (ang. equilibrium; skrót E) jest to stan, w którym ilość dóbr i usług, na jaką konsumenci zgłaszają zapotrzebowanie, równa się dokładnie ilości dóbr i usług, jakie producenci oferują na rynku. W związku z tym popyt równa się podaży (D = S). Innymi słowy, siły działające na rynek równoważą się wzajemnie. Brak tendencji do zmiany cen, ilości oferowanej oraz ilości nabywanej na rynku.
Jest to sytuacja optymalna dla producentów i konsumentów, ponieważ pozwala osiągnąć maksymalny możliwy poziom dobrobytu społecznego. W sytuacji osiągnięcia równowagi rynkowej możemy powiedzieć, że cena oczyszczenia rynku została osiągnięta.
Parametry stanu równowagi:
Symbol E to stan równowagi rynkowej dlatego, aby wskazać cenę (P) lub ilość (Q) równowagi rynkowej dopisujemy e w indeksie dolnym:
Cena równowagi rynkowej (Pe) jest to cena, przy której wielkość popytu zgłaszanego przez kupujących odpowiada dokładnie wielkości podaży oferowanej przez sprzedających. Innymi słowy, cena, która równoważy rynek.
Ilość równowagi rynkowej (Qe) jest to ilość transakcji zawieranych przy cenie równowagi (Pe), czyli w sytuacji, gdy ilość popytu równa się ilości podaży. Innymi słowy, ilość, która równoważy rynek.
Równowaga rynkowa — wykres:
Równowagę rynkową możemy przedstawić na wykresie, wykorzystując łączny popyt i podaż, a następnie wyznaczyć punkt, w którym się przecinają. Punkt przecięcia się tych dwóch krzywych oznaczamy literą E, czyli symbolem równowagi rynkowej.
Pe → QS = QD
(Cena równowagi rynkowej powoduje, że ilość podaży (QS) jest równa ilości popytu (QD)).
- E – stan równowagi rynkowej;
- Pe – cena równowagi rynkowej;
- Qe – ilość równowagi rynkowej;
- P – cena;
- Q – ilość;
- S (QS) – Ilość Podaży;
- D (QD) – Ilość Popytu.
Równowaga rynkowa jak obliczyć?
Załóżmy, że na rynku długopisów popyt jest określony funkcją liniową QD = 10 – P, a podaż jest równa QS = 2P- 5. Z definicji wiemy, że QD musi być równe QS, czyli przyrównujemy te dwie funkcje liniowe:
10 – P = 2P- 5
-P – 2P = -5 – 10
-3P = -15 //: (-3)
P = 5
Gdy mamy wyznaczoną cenę równowagi (P = 5) wyznaczamy ilość równowagi. Pod funkcję liniową QD albo QS podstawiamy P = 5:
QD = 10 – P → 10 – 5
QD = 5
Oczywiście uzyskamy taki sam wynik, podstawiając cenę 5 pod drugą funkcję:
QS = 2P- 5 → 2 · 5 – 5
QS = 5
Podsumowując, nasza cena równowagi rynkowej wynosi 5 oraz ilość równowagi wynosi 5.
Oczywiście na rynku prócz równowagi rynkowej występuje jej przeciwieństwo, czyli nierównowaga rynkowa.